(Ty Wilkins - www.storybird.com)
Με αφορμή το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς και αφού ευχηθώ σε όλες και όλους δύναμη και καλή επιτυχία, θα ήθελα να
ανοίξω την παιδαγωγική συζήτηση και να θέσω και γραπτά κάποιους από τους
προβληματισμούς που κατα καιρούς έχουν τεθεί στις μεταξύ μας συζητήσεις είτε σε
επίπεδο ατομικό με εκπαιδευτικούς, είτε σε επίπεδο σχολικής μονάδας.
Εγκαινιάζω από σήμερα λοιπόν μια σειρά τακτικών μηνυμάτων με
θέματα την εκπαίδευση και το ρόλο μας σε αυτή.
Σήμερα έρχονται στο σχολείο μας παιδιά που θα ενηλικιωθούν
κάποια στιγμή από το 2019 έως το 2025 περίπου. Ο δικός μας ρόλος είναι να
βάλουμε τις βάσεις ώστε τα παιδιά αυτά να μπορέσουν να συνεχίσουν το ταξίδι της
ζωής, να αποκτήσουν δε γνώσεις και δεξιότητες που θα τους επιτρέψουν να γίνουν,
υγιείς (σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά) οντότητες και πολίτες. Τι μπορούμε
εμείς, οι εκπαιδευτικοί τους, να τους προσφέρουμε προς αυτή την κατεύθυνση;
Το παλιό μοντέλο των εκπαιδευτικών φορέων και μεταβιβαστών
γνώσης είναι πλέον ξεπερασμένο. Δε θα μπορούσαμε ποτέ σε αυτό το επίπεδο να ανταγωνιστούμε
την πιο απλή μηχανή αναζήτησης στο διαδίκτυο. Η δουλειά μας θα έχανε το νόημά
της και εμείς το ρόλο μας. Οι μαθητές και μαθητριές μας χρειάζονται γνώσεις
αλλά σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής από εμάς χρειάζονται κυρίως κάτι άλλο:
να μάθουν να επιλύουν πολυσύνθετα προβλήματα σε χώρους και με δεδομένα
ευμετάβλητα, να μάθουν να χρησιμοποιούν τα ταλέντα τους δημιουργικά, να μάθουν
να συνεργάζονται. Οι δεξιοτήτες λοιπόν που καλούμαστε εμείς να καλλιεργήσουμε
στα παιδιά μας είναι:
Συνεργατικότητα:
τα παιδιά μας θα πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται αποτελεσματικά μέσα σε
ομάδες διαφορετικής σύνθεσης και με άτομα από διαφορετικά πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικά
περιβάλλοντα! Θα πρέπει να μάθουν να θέτουν από κοινού στόχους και να κάνουν
τις απαραίτητες «διαπραγματεύσεις» για να τους πετύχουν.
Δημιουργικότητα:
το σχολείο θα πρέπει να δίνει χώρο και αφορμή σε κάθε παιδί να καλλιεργήσει τη
δημιουργική του σκέψη, ένα χαρακτηριστικό που πολλοί επιστήμονες πλέον υποστηρίζουν
ότι είναι παναθρώπινο κι όχι στοιχείο κάποιων λίγων, που σε πολλές περιπτώσεις δυστυχώς
χάνεται με την κατάλληλη «εκπαίδευση».
Επικοινωνία: τα
παιδιά θα πρέπει να είναι σε θέση να επικοινωνήσουν (γραπτά και προφορικά) με
επιτυχία ανάμεσα σε πολλαπλά περιβάλλοντα και για διαφορετικούς λόγους.
Κριτική σκέψη:
είναι ο ρόλος του σχολείου να δώσει στα παιδιά τα εφόδια να μπορούν να
αναλύσουν, αξιολογήσουν, κατανοήσουν σύνθετα προβλήματα και να μπορούν να
εφαρμόσουν στρατηγικές και λύσεις για τα προβλήματα αυτά.
Φυσικά κανένας δεν αμελεί τις γνώσεις. Χρειαζόμαστε
μελλοντικούς πολίτες που έχουν
καλλιεργήσει τη φιλαναγνωσία, αν και ίσως θα χρησιμοποιούν νέα μέσα για να
γράψουν, καταγράψουν και δημοσιεύσουν το λόγο τους. Τα παιδιά χρειάζονται
μαθηματική σκέψη για να επιλύουν προβλήματα και ιστορική γνώση για να αναλύουν
το μέλλον ακουμπώντας στο παρελθόν. Χρειάζονται γνώσεις για το περιβάλλον και
καλλιέργεια της ευαισθησίας τους για αυτό. Είναι όλα τα παραπάνω φιλόδοξοι
στόχοι αλλά δεν είναι ουτοπικοί. Είναι στόχοι που ο κάθε επιστήμονας,
επαγγελματίας εκπαιδευτικός οφείλει να θέσει για τη δουλειά του.
Ο κάθε ένας / μία από εμάς δεν είναι μόνη ή μόνος σε αυτή
την πορεία. Έχουμε τη μέχρι τώρα συσσωρευμένη επιστημονική, παιδαγωγική γνώση ,
τη βοήθεια και υποστήριξη που μας προσφέρει η συνεργασία μας στην ομάδα του
σχολείου αλλά και με άλλους συναδέλφους (όπως
η/ο σχολικός σύμβουλος για παράδειγμα), έχουμε επίσης την υποστήριξη μιας μεγάλης
κοινωνικής ομάδας (της πλειοψηφίας των οικογενειών των μαθητών μας) που αναγνωρίζει τη δουλειά και τις προσπάθειες
που κάνουμε.
Τελειώνοντας, όπως ο κάθε ένας από εμάς δε θα συμβουλευόταν
ποτέ για ιατρικό πρόβλημά του ένα γιατρό ξέροντας ότι το πιο πρόσφατο ιατρικό βιβλίο που άνοιξε ήταν το βιβλίο του
τελευταίου μαθήματος της εξεταστικής για το πτυχίο του, έτσι και εμείς
οφείλουμε να ενημερωνόμαστε για τις εξελίξεις στο χώρο της επιστήμης μας (όχι μόνο από τα βιβλία του δασκάλου). Η εποχή μας προσφέρει μεγάλες δυνατότητες
επιμόρφωσης και αυτομόρφωσης για όσους θέλουν να διατηρούν το τίτλο του
επιστήμονα εκπαιδευτικού, ας τις αξιοποιήσουμε.
Στην επόμενη ανάρτηση: Οι πρώτες μέρες στην τάξη, συμβουλές
και πρακτικές ιδέες για τη διαχείριση τάξεως και την καλλιέργεια καλού
κλίματος.
